Autor: Św. Grzegorz Wielki (ok. 540–604), papież, doktor Kościoła

„Macają w ciemności bez światła” (Hi 12,25). Ponieważ niepokoić się wśród tak licznych i oczywistych cudów jest szukaniem jakby w ciemności: jest dotykaniem, a nie widzeniem. Ale każdy człowiek, który błądzi, jest czasem przyciągany w jedną stronę, a czasem w drugą. Czasami okazywali się wierzącymi: „Gdyby ten człowiek nie był od Boga, nie mógłby nic czynić” (J 9,33); czasami mówili, że ten człowiek nie pochodzi od Boga, tymi słowami pogardy: „Czyż nie jest On synem cieśli? Czy Jego Matce nie jest na imię Mariam, a Jego braciom Jakub, Józef, Szymon i Juda? Także Jego siostry czy nie żyją wszystkie u nas?” (Mt 13, 55-56).

Słusznie jest więc dodane: „Chwieją się jak pijani” (Hi 12,25). Widzieli bowiem, że wskrzeszał umarłych, a przecież był śmiertelny. Któż z nich nie uwierzyłby Bogu, widząc, jak wskrzesza umarłych (por. Łk 7,14)? Ale On był śmiertelny, widzieli Go na własne oczy, a ich pogarda nie chciała uwierzyć, że On, Bóg, jest nieśmiertelny. Ukazując się im zatem w trakcie wykonywania boskiego dzieła ale w ludzkiej postaci, wszechmogący Bóg sprawił, że wyruszyli na poszukiwanie przygód, jak pijani ludzie, aby ich pycha, która w obliczu tajemnicy Jego wcielenia wolała pogardę niż wierność, powstała przeciwko Jego człowieczeństwu, a jednocześnie była zdumiona wewnętrznym blaskiem Jego boskości.

Źródło: Księga XI, SC 212 (© Evangelizo.org)

Autor: Benedykt XVI, papież od 2005 do 2013

Niektórzy współcześni teolodzy uważają, że ogniem, który spala, a równocześnie zbawia, jest sam Chrystus, Sędzia i Zbawiciel. Spotkanie z Nim jest decydującym aktem Sądu. Pod Jego spojrzeniem topnieje wszelki fałsz. Spotkanie z Nim przepala nas, przekształca i uwalnia, abyśmy odzyskali własną tożsamość. To, co zostało zbudowane w ciągu życia, może wówczas okazać się suchą słomą, samą pyszałkowatością, i się zawalić. Jednak w bólu tego spotkania, w którym to, co nieczyste i chore w naszym istnieniu, jasno jawi się przed nami, jest zbawienie. Jego wejrzenie, dotknięcie Jego Serca uzdrawia nas przez bolesną niewątpliwie przemianę, niczym «przejście przez ogień». Jest to jednak błogosławione cierpienie, w którym święta moc Jego miłości przenika nas jak ogień, abyśmy w końcu całkowicie należeli do siebie, a przez to całkowicie do Boga.

Jawi się tu również wzajemne przenikanie się sprawiedliwości i łaski: nasz sposób życia nie jest bez znaczenia, ale nasz brud nie plami nas na wieczność, jeśli pozostaliśmy przynajmniej ukierunkowani na Chrystusa, na prawdę i na miłość. Ten brud został już bowiem wypalony w Męce Chrystusa. W chwili Sądu Ostatecznego doświadczamy i przyjmujemy, że Jego miłość przewyższa całe zło świata i zło w nas. Ból miłości staje się naszym zbawieniem i naszą radością.

Źródło: Encyklika „Spe salvi”, § 47 (© copyright Libreria Editrice Vaticana)

Autor: Naśladowanie Jezusa Chrystusa, traktat duchowy z XV w.

Moglibyśmy cieszyć się pełnym pokojem, gdybyśmy nie zajmowali się ciągle tym, co do nas nie należy, co kto powiedział lub zrobił. Jak może trwać w pokoju ktoś, kto nieustannie miesza się do cudzych spraw? Kto na zewnątrz szuka rozrywki? Kto niewiele i rzadko skupia się w sobie? Błogosławieni prości, albowiem oni osiągną pokój. Dlaczego niektórzy święci byli tak doskonali i tak skupieni? Bo starali się tak siebie umartwić, by zdławić w sobie wszystkie ziemskie pragnienia i dzięki temu mogli całym żarem serca przylgnąć do Boga i uzyskać prawdziwą wolność ducha. My zaś ciągle jeszcze zajmujemy się własnymi uczuciami i nazbyt troszczymy się o to, co przemija… Rzadko udaje nam się pokonać choć jedną naszą wadę i nie ma w nas żarliwości codziennego doskonalenia się, jesteśmy chłodni albo letni.

Gdybyśmy całkowicie umarli dla siebie samych, a mniej byli wewnętrznie uwikłani, moglibyśmy pojmować nawet rzeczy Boże i doświadczać kontemplacji. Jedyną i największą naszą przeszkodą jest to, że nie jesteśmy wolni od uczuć i pożądań i nie próbujemy nawet wstąpić na drogę doskonałości świętych. Wystarczy najmniejsza przeszkoda, a od razu załamujemy się i szukamy wytchnienia u ludzi. Jeśli tylko jak dzielni rycerze spróbujemy trwać w boju, to na pewno ujrzymy, jak z góry Pan śpieszy nam z pomocą. On jeden bowiem potrafi wesprzeć walczących i tych, którzy ufają Jego łasce… O, gdybyś wiedział jaki spokój cię ogarnie, jaką radość sprawisz innym, to troszczyłbyś się bardziej o duchowe doskonalenie się.

Źródło: Księga 1, rozdz. 11 (© Evangelizo.org)

Autor: Św. Jan XXIII (1881-1963), papież

Wszystkim bowiem, którzy opowiedzieli się za Chrystusem, przystoi jak najbardziej… stać się w świecie jakby iskrami światła, zarzewiem miłości i zaczynem wspólnoty (Mt 5,14;13,33). Osiągną to tym pełniej, im ściślej będą zjednoczeni z Bogiem. Nie będzie pokoju w powszechnej społeczności ludzkiej, jeśli nie zakorzeni się on głęboko w sercu każdego człowieka, to znaczy, jeśli każdy nie zechce we własnym wnętrzu porządku nakazywanego przez Boga… Jest to bowiem rzecz tak wspaniała i wzniosła, że człowiek, nawet pełen najlepszej woli, nie jest w stanie tego dokonać w oparciu wyłącznie o swe własne siły. Konieczna jest bowiem pomoc samego Boga, aby społeczność ludzka stała się możliwie najlepszym odbiciem Królestwa Bożego…

Chrystus, przez ogrom Swych cierpień i śmierć unicestwił grzech – źródło i zarzewie niezgody, nędzy i nierówności…: „On bowiem jest naszym pokojem… A przyszedłszy, zwiastował pokój wam, którzyście daleko, i pokój tym, którzy blisko” (Ef 2,14nn). W odprawianych podczas tych dni świętych obrzędach wielkanocnych rozbrzmiewa ten sam głos: „Powstawszy Jezus Pan nasz, stojąc pośrodku uczniów swoich, powiedział: Pokój wam, Alleluja – uradowali się uczniowie ujrzawszy Pana” (por. J 20,19nn). Chrystus zatem przyniósł nam pokój i pokój pozostawił: „Pokój zostawiam wam, pokój mój daję wam. Nie tak, jak daje świat”.

Módlmy się więc gorąco do Boskiego Odkupiciela o pokój, jaki nam przyniósł. Niech On sam usunie z serc ludzkich wszystko, co może ten pokój naruszyć, i niech uczyni wszystkich świadkami prawdy, sprawiedliwości i miłości braterskiej. Niech ponadto oświeci Swym światłem umysły przywódców narodów… Niech Chrystus nakłoni wolę wszystkich ludzi do zburzenia dzielącej ich zapory, do umocnienia więzi wzajemnej miłości, do zrozumienia innych, do przebaczenia wreszcie tym, którzy wyrządzili im krzywdę. Niech pod Jego działaniem i przewodnictwem wszystkie narody połączy więź braterstwa i niech wśród nich rozkwita i panuje bezustannie tak bardzo upragniony pokój.

Źródło: Encyklika „Pacem in Terris” § 164-171 (© Libreria Editrice Vaticana)

Autor: Filoteusz z Synaju, mnich i igumen klasztoru Gorejącego Krzewu

Przywiążmy się ze wszystkich sił do Chrystusa, z powodu tych, którzy nieustannie starają się odczepić Go od duszy, aby Jezus nie odszedł (por. J 5,13), oddalając się od natłoku myśli, które znajdują się w miejscu duszy. Nie możemy przywiązać się do Niego ze wszystkich sił, jeśli dusza się nie trudzi.

Szukajmy sposobu, jak dotknąć Jego życia w ciele, abyśmy nasze przeżyli w pokorze. Przywiążmy się do Jego Męki, aby znosić to, co nas przytłacza, kiedy próbujemy Go naśladować. I skosztujmy niewysłowionego zamysłu, który Go do nas przywiódł: jak tylko dusza zakosztuje Jego słodyczy, wtedy pozna, że Pan jest dobry (Ps 34,9). Ponadto, lub raczej przede wszystkim, wierzmy Mu, pokładajmy niewzruszoną wiarę w to, co mówi, przyjmujmy każdego dnia to, co nam posyła Jego opatrzność. Cokolwiek to jest, przyjmijmy to z dziękczynieniem, w radości i z całego serca, aby spoglądać na Boga samego, który rządzi wszechświatem z boską mądrością. Kiedy tak czynimy, to z pewnością nie będziemy daleko od Boga, bo pobożność jest doskonałością, ale nie spełnioną do końca, jak powiadał jeden z tych ludzi, którzy nosili Boga i byli doskonali w duchu…

Radosne wspomnienie Boga, to znaczy Jezusa, połączone z żarem serca i zbawczym wstrętem, rozprasza naturalnie wszelkie zaklęcia myśli, rozważania, rozumowania, wyobraźni, mroczne kształty — jednym słowem, to wszystko, czego używa zły, by zwalczać dusze, stawić im czoła, zniechęcić je i pochłonąć. Ale kiedy wzywamy Jezusa, On to wszystko rozprasza z łatwością. Bo nasze zbawienie jest w nikim innym jak w Chrystusie Jezusie. Zbawiciel zresztą samo to powiedział: „Beze Mnie nic nie możecie uczynić” (J 15,5)

Źródło: Rozdziały o czujności, nr 20, 22 (© Evangelizo.org)

Autor: Bł. Kolumban Marmion (1858–1923), opat

Nasza świętość jest przede wszystkim nadprzyrodzonego rzędu. Wszelkie zgromadzone wysiłki natury nie mogłyby wydać nadprzyrodzonego czynu, który miałby jakiś udział z naszym kresem, jakim jest uszczęśliwiająca wizja uwielbianej Trójcy. […] Ale Bóg, który wykonuje wszystkie dzieła z nieskończoną mądrością, dał nam, w łasce, środek, aby realizować w nas swoje boskie zamiary.

Bez łaski – a ta łaska nie pochodzi tylko od Boga – nie jesteśmy w stanie zrobić cokolwiek, by osiągnąć nadprzyrodzony kres. Św. Paweł nam mówi, że bez niej nawet nasza najlepsza myśl nie może być uznana za godną wiecznej szczęśliwości (por. 2Kor 3,5). To echo słów Chrystusa: „Beze Mnie nic nie możecie uczynić” (J 15,5), nie możecie osiągnąć ostatecznego celu; nie możecie stać się świętymi. Jezus Chrystus sam oznajmił nam tę prawdę: powiedział nam, że On jest krzewem winnym, a my latoroślami; aby wydawać owoce, musimy być zjednoczeni z Nim dzięki łasce, abyśmy – korzystając z Jego soków – wydali owoce przyjemnie dla Ojca.

Widzisz z tego konieczność, by dusza nie odchodziła od Boga, źródła łaski, bez której nic nie możemy uczynić. Ale raczej musimy oddać się Mu bez zastrzeżeń, bo „z tą łaską możemy wszystko”. […] Nie ma żadnej uczciwej pracy, choćby najdrobniejszej i najzwyklejszej, która – wykonywana pod natchnieniem łaski – nie mogłaby nam pomóc w osiągnięciu tego najwyższego uniesienia, jakim jest uszczęśliwiająca wizja, gdyż „Bóg współdziała we wszystkim dla ich dobra, z tymi, którzy są powołani według [Jego] zamiaru” (Rz 8,28).

Źródło: Duch zawierzenia (© Evangelizo.org)

Autor: Św. Klara z Asyżu (1193-1252), franciszkanka

Szlachetna sława waszego świętego postępowania i życia dotarła nie tylko do mnie, ale rozeszła się chwalebnie prawie po całym świecie; cieszę się z tego w Panu bardzo i raduję nie tylko ja sama mogę się z tego cieszyć, ale i wszyscy, którzy służą lub pragną służyć Jezusowi Chrystusowi. Dlatego chociaż mogliście bardziej od innych zażywać przepychu, zaszczytów i godności świata, i mogliście z wielką chwałą prawnie poślubić przesławnego cesarza, jak odpowiadało waszej i jego dostojności, odrzuciliście to wszystko, a całą duszą i sercem obraliście raczej najświętsze ubóstwo i niedostatek materialny, biorąc sobie Oblubieńca szlachetniejszego rodu, Pana Jezusa Chrystusa, który wasze dziewictwo zachowa zawsze nieskalane i nienaruszone. Kochając Go, jesteście czysta, dotknąwszy, staniecie się jeszcze czystsza, przyjąwszy, jesteście dziewicą. Jego potęga jest większa, szlachetność wyższa, spojrzenie piękniejsze, miłość słodsza i cały wdzięk wytworniejszy. On już was wziął w swoje objęcia, pierś waszą ozdobił drogimi kamieniami, w wasze uszy włożył bezcenne perły, a całą przystroił ślicznymi, jaśniejącymi klejnotami i uwieńczył głowę złotą koronę mającą znak świętości.

Źródło: 1. List do Agnieszki z Pragi, 3-11 

Autor: Św. Katarzyna ze Sieny (1347-1380), tercjarka dominikańska, doktor Kościoła, współpatronka Europy

[Święta Katarzyna usłyszała Boga, mówiącego do niej]: „Ja jestem drogą i prawdą, i życiem. Kto idzie za Mną, nie będzie chodził w ciemności, lecz będzie miał światło życia” (J 14,6; 8,12). W innym miejscu mówi moja Prawda, że nikt nie może przyjść do Mnie, tylko przez Niego. I to jest prawda.

Jeśli dobrze pamiętasz, to rzekłem ci i oznajmiłem to samo, chcąc ci wskazać drogę. Jeśli On mówi zatem, że jest drogą, mówi prawdę, i już ci wyjaśniłem, że droga ta jest w kształcie mostu. Rzekł też, że jest prawdą, i tak jest, bo jest jednym ze Mną, który jestem Prawdą najwyższą. Kto za Nim idzie, idzie drogą prawdy i życia. Kto idzie za tą Prawdą, otrzymuje życie łaski i nie może zginąć z głodu, gdyż prawda staje się jego pokarmem. Nie może też upaść w ciemności, bo On jest światłem, wolnym od kłamstwa. Co więcej, prawdą zawstydził i zniszczył kłamstwo, którym diabeł uwiódł Ewę. Kłamstwo to odcięło drogę do nieba, ale Prawda ją naprawiła i umocniła krwią.

Ci, którzy idą tą drogą, są dziećmi Prawdy, bo idą za Prawdą, i przechodzą przez bramę Prawdy i znajdują się zjednoczeni we Mnie z tym, który jest drogą i bramą, Synem moim. Prawdą wieczną, oceanem pokoju.

Źródło: Dar Słowa wcielonego, rozdz XXVII

Autor: Św. Cyryl z Aleksandrii (380-444), biskup i doktor Kościoła

„W domu Ojca mego jest mieszkań wiele. Gdyby tak nie było, to bym wam powiedział. Idę przecież przygotować wam miejsce”… Gdyby mieszkania u Ojca nie były liczne, Pan powiedziałby, że rusza przodem, widocznie by przygotować mieszkania dla świętych. Ale wiedział, że wiele mieszkań było już gotowych i czekały na przybycie przyjaciół Boga. Daje zatem inny powód swego odejścia: przygotować drogę dla naszego wstępowania do tych miejsc w niebie, robiąc przejście, podczas gdy wcześniej ta droga była dla nas nie do przebycia. Bo niebo było całkowicie zamknięte dla człowieka i nigdy żaden byt cielesny nie wszedł do tego najświętszej i najczystszej domeny aniołów.

To Chrystus zapoczątkował dla nas tę drogę w stronę wysokości. Ofiarując samego siebie Bogu Ojcu, jako pierwociny tych, którzy śpią w grobach ziemi, pozwolą ciału wstąpić do nieba i był pierwszym człowiekiem, który pojawił się jego mieszkańcom. Aniołowie nie znali wielkiej i dostojnej tajemnicy intronizacji niebieskiej ciała. Patrzyli ze zdziwieniem i podziwem na to wstępowanie Chrystusa. Niemal poruszeni tym nieznanym widowiskiem, zawołali: „Któż to jest Ten, który przybywa z Edomu” (Iz 63,1), to znaczy, z ziemi. Nasz Pan, Jezus Chrystus, zatem „nam zapoczątkował drogę nową i żywą » (Hbr 10,20). Jak mówi św. Paweł: „Chrystus bowiem wszedł nie do świątyni, zbudowanej rękami ludzkimi, będącej odbiciem prawdziwej [świątyni], ale do samego nieba, aby teraz wstawiać się za nami przed obliczem Boga” (Hbr 9,24).

Źródło: Komentarz do Ewangelii św. Jana, 9 (© Evangelizo.org)

Autor: Św. John Henry Newman (1801-1890), kardynał, teolog, założyciel Oratorium w Anglii

„Wyprostujcie opadłe ręce i osłabłe kolana” (Hbr 12,12; Iz 35,3)… Towarzysz Barnaby i Pawła podczas ich pierwszej podróży apostolskiej, święty Marek dość szybko ich pozostawił, aby wrócić do Jerozolimy (Dz 15,38). Jednakże, w następstwie faktów, towarzyszył Piotrowi w Rzymie (1P 5,13). Tam ułożył swoją Ewangelię, głównie według tego, co opowiedział mu ten apostoł. Wreszcie został wysłany przez Piotra do Aleksandrii w Egipcie, gdzie założył Kościół, jeden z najsurowszych i najpotężniejszych w owych czasach… Ten zatem, który porzucił sprawę Ewangelii w obliczu pierwszych niebezpieczeństw, okazał się następnie… zdecydowanym i wiernym sługą Boga…, a Piotr zdaje się narzędziem tej zmiany, umiejącym wspaniale umocnić tego tchórzliwego i nieśmiałego ucznia.

Z tej historii taką oto wyciągamy lekcję: dzięki łasce Bożej najsłabszy może stać się silnym. Nie trzeba zatem pokładać w sobie ufności ani pogardzać bratem, który daje dowód słabości, ani nigdy nie tracić nadziei co do niego, ale nieść jego ciężar (Ga 6,2) i pomóc mu iść naprzód… Historia Mojżesza daje nam przykład dumnej i gwałtownej natury, jaką ujarzmił Duch, tak, że uczynił z niego człowieka o wyjątkowej łagodności (Lb 12,3)… Historia Marka ukazuje przypadek zmiany jeszcze rzadszy: przejście od nieśmiałości do zuchwałości… Podziwiajmy zatem u świętego Marka zmianę bardziej zadziwiającą, niż u Mojżesza: „Dzięki wierze, wyleczył się z niemocy” (por. Hbr 11,34).

Źródło: Kazanie „Religious Cowardice”; PPS, tom. 2, nr 16 (© Evangelizo.org)